Rengas

ไม้ Rengas เป็นไม้เนื้อแข็งที่มีชื่อเสียงในวงการงานไม้และการอนุรักษ์ธรรมชาติ ด้วยคุณสมบัติพิเศษทั้งในแง่ของความสวยงาม ความทนทาน และบทบาทในระบบนิเวศ ทำให้ไม้ชนิดนี้กลายเป็นที่ต้องการในหลายประเทศ แม้ว่าในปัจจุบันจะเผชิญกับความเสี่ยงจากการสูญพันธุ์

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักไม้ Rengas อย่างละเอียด ทั้งชื่อเรียกต่าง ๆ ที่มา ลักษณะทางกายภาพ ประวัติศาสตร์ การอนุรักษ์ และสถานะไซเตส (CITES)

ชื่อเรียกอื่น ๆ ของไม้ Rengas

ไม้ Rengas มีชื่อเรียกที่หลากหลายขึ้นอยู่กับภูมิภาคที่พบ เช่น:

• Rengas: ชื่อที่นิยมเรียกในมาเลเซียและอินโดนีเซีย
• Kokko หรือ Kokko Wood: ชื่อที่ใช้ในบางประเทศในแอฟริกาและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• Gluta Wood: เป็นชื่อที่เกี่ยวข้องกับสกุล (genus) ทางวิทยาศาสตร์ของไม้ชนิดนี้
• Burmese Lacquer Tree: ชื่อที่มักใช้ในพม่า เนื่องจากไม้ชนิดนี้เคยถูกใช้ในการผลิตยางไม้สำหรับทำเครื่องเขียน
• Makoba และ Sumac: เป็นชื่อในบางพื้นที่ในอินเดียและศรีลังกา

ที่มาและแหล่งต้นกำเนิด

ไม้ Rengas มีต้นกำเนิดในป่าดิบชื้นเขตร้อน โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และหมู่เกาะอินโดนีเซีย แหล่งสำคัญของไม้ Rengas ได้แก่:

• มาเลเซีย: ป่าเขตร้อนในรัฐซาบาห์และซาราวัก
• อินโดนีเซีย: โดยเฉพาะเกาะบอร์เนียวและสุมาตรา
• ไทย: พบในบางพื้นที่ของภาคใต้ เช่น จังหวัดนราธิวาส ยะลา และปัตตานี
• พม่า: บางพื้นที่ในเขตป่าดิบชื้นยังมีไม้ Rengas อยู่
• แอฟริกาเขตร้อน: แม้ว่าจะไม่ใช่แหล่งต้นกำเนิดโดยตรง แต่ก็พบไม้ชนิดนี้ในบางส่วนของทวีป

ลักษณะและขนาดของต้น Rengas

ไม้ Rengas จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ที่มีลักษณะเด่นดังนี้:

• ความสูง: ต้น Rengas สามารถเติบโตได้สูงถึง 30-40 เมตรในป่าธรรมชาติ
• เส้นรอบวงของลำต้น: มีขนาดใหญ่ โดยบางต้นอาจมีเส้นรอบวงถึง 2-3 เมตร
• ลักษณะเปลือก: เปลือกของต้น Rengas มีลักษณะเรียบ สีเทาเข้ม หรือมีลวดลายแบบคลื่น
• ไม้เนื้อใน: มีลายไม้ที่สวยงาม เนื้อไม้สีแดงถึงดำเข้ม มีความทนทานสูง
• ผลและดอก: ต้น Rengas ออกดอกเล็ก ๆ และผลมีลักษณะทรงกลมขนาดเล็ก

ประวัติศาสตร์ของไม้ Rengas

ไม้ Rengas มีประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจและยาวนาน:

1. ยุคโบราณ: ในสมัยโบราณ ไม้ Rengas ถูกใช้ในการสร้างสิ่งของเครื่องใช้ เช่น เครื่องเรือนและภาชนะ เนื่องจากคุณสมบัติที่แข็งแรงและทนทานต่อการผุพัง
2. ยุคอาณานิคม: ชาวยุโรปในช่วงยุคอาณานิคมนำไม้ชนิดนี้ไปใช้สร้างเรือและบ้าน เนื่องจากเป็นไม้ที่หายากและมีคุณภาพสูง
3. การใช้ในพิธีกรรม: ในบางวัฒนธรรม ต้น Rengas ถือว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ และน้ำยางจากต้นเคยถูกใช้ในการทำเครื่องประดับ
4. การส่งออก: ในช่วงศตวรรษที่ 19 และ 20 ไม้ Rengas เป็นหนึ่งในสินค้าออกที่สำคัญของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

การอนุรักษ์และสถานะในปัจจุบัน

ด้วยความต้องการที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้ไม้ Rengas ถูกตัดอย่างมากจนทำให้จำนวนลดลงอย่างรวดเร็วในธรรมชาติ ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการลดลงของไม้ Rengas ได้แก่:

• การทำลายป่า: การแผ้วถางพื้นที่ป่าสำหรับการเกษตรและพัฒนาที่ดิน
• การลักลอบตัดไม้: การลักลอบค้าไม้ Rengas ในตลาดมืด
• การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ: การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและปริมาณน้ำฝนที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้

สถานะไซเตส (CITES)

ปัจจุบันไม้ Rengas ถูกจัดให้อยู่ใน บัญชี CITES Appendix II ซึ่งหมายถึง:

• การค้าไม้ชนิดนี้ในระดับนานาชาติต้องได้รับการควบคุมเพื่อป้องกันการสูญพันธุ์
• ทุกการส่งออกไม้ Rengas ต้องมีเอกสารอนุญาตที่ถูกต้องจากประเทศต้นทาง

สรุป

ไม้ Rengas เป็นไม้ที่มีคุณค่าอย่างมากทั้งในแง่ของการใช้สอยและระบบนิเวศ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ลักษณะเฉพาะ และการอนุรักษ์ไม้ชนิดนี้เป็นสิ่งสำคัญเพื่อรักษาไม้ Rengas ให้คงอยู่ในธรรมชาติสำหรับคนรุ่นหลังต่อไป