คุณสมบัติ ประโยชน์ และการใช้งาน
ต้นมะยมคืออะไร?
หากพูดถึงไม้พื้นบ้านของไทยที่คนรุ่นก่อนนิยมปลูกไว้รอบบ้าน คงไม่มีใครไม่รู้จัก “ต้นมะยม” ต้นไม้ที่มีทั้งความหมายเชิงมงคล และมีประโยชน์ทางอาหาร ยา และแม้แต่เนื้อไม้เองก็สามารถนำไปใช้งานได้หลากหลาย ไม้มะยมจึงไม่ใช่แค่ต้นไม้ผลธรรมดา แต่เป็น “ไม้สารพัดประโยชน์” ที่สามารถสร้างคุณค่าได้ในหลายมิติ
ประโยชน์ของไม้มะยม
1. ประโยชน์จากเนื้อไม้
ไม้จากต้นมะยมมีลักษณะเด่นคือ
- ไม้เนื้อแข็งปานกลางถึงแข็งมาก
- สีออกน้ำตาลอมแดง
- มีลายไม้ละเอียด นิยมใช้ในงานไม้ทนทาน
การใช้งานไม้
- เครื่องมือเกษตร เช่น ด้ามจอบ เสียม
- เฟอร์นิเจอร์ขนาดเล็ก
- ไม้ทำถ่านคุณภาพดี
- เครื่องเรือนพื้นบ้าน
- ไม้เนื้อแก่นใช้ทำเครื่องราง เครื่องประดับ
2. ประโยชน์จากผลมะยม
- รับประทานสด รสเปรี้ยวจี๊ด
- แปรรูปเป็นมะยมดอง มะยมแช่อิ่ม มะยมกวน น้ำมะยม
- ใช้ในตำรับอาหาร เช่น แกงส้ม น้ำพริกกะปิ
3. ประโยชน์ทางยา
ในทางแพทย์แผนไทยและหมอพื้นบ้าน มะยมถือเป็นพืชสมุนไพรที่ใช้ได้หลายส่วน
- ใบ: รสฝาด แก้ไข้ ลดความร้อน บดพอกแก้ผื่น
- ราก: ใช้ต้มแก้ท้องเสีย บำรุงร่างกาย
- ผล: มีวิตามินซีสูง ช่วยต้านอนุมูลอิสระ
- เปลือกต้น: ฝนกับน้ำใช้ทารักษาอาการผื่นคัน
ความเชื่อเกี่ยวกับต้นมะยม
ต้นมะยมถูกจัดว่าเป็นไม้มงคล เพราะมีคำว่า “นิยม” แฝงอยู่ เชื่อกันว่าหากปลูกต้นมะยมไว้หน้าบ้านจะช่วยให้เจ้าของบ้านเป็นที่รักใคร่ มีคนชื่นชม นิยมชมชอบ ไม่ถูกมองข้าม
การปลูกและดูแลรักษาต้นมะยม
สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
- ปลูกได้ดีในดินร่วนซุย
- ทนแล้งได้ดี
- ชอบแสงแดดจัด
การให้น้ำ
- ช่วงต้นอ่อนควรรดน้ำสม่ำเสมอ
- เมื่อโตเต็มที่แล้วสามารถอยู่ได้โดยไม่ต้องรดน้ำทุกวัน
การให้ปุ๋ย
- ใส่ปุ๋ยคอกปีละ 1-2 ครั้ง
- ใส่ปุ๋ยเคมีเสริมในช่วงออกดอกเพื่อเพิ่มผลผลิต