คุณสมบัติ ประโยชน์ และการใช้งาน
ต้นกระท้อนคืออะไร?
ไม้กระท้อน หรือที่รู้จักกันในทางพฤกษศาสตร์ว่า Sandoricum koetjape คือไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ ที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศไทย ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ไม้กระท้อนเป็นไม้ที่มีประโยชน์ทั้งทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในด้าน ไม้เนื้อแข็งคุณภาพดี รวมถึงการใช้ประโยชน์จาก ผลไม้ ซึ่งเป็นที่นิยมอย่างมากในครัวเรือนไทย
ประโยชน์ของไม้กระท้อน
1. ประโยชน์ทางไม้
ไม้จากต้นกระท้อนเป็นไม้เนื้ออ่อนถึงปานกลาง มีลวดลายไม้ที่สวยงาม นิยมใช้ในงาน ก่อสร้างเบา, ทำเฟอร์นิเจอร์, เครื่องใช้ในบ้าน, กล่องบรรจุของ, เยื่อกระดาษ, ไม้ฟืน และ ถ่านไม้คุณภาพดี
- สีไม้: น้ำตาลอ่อนถึงน้ำตาลเข้ม
- เนื้อไม้: สม่ำเสมอ เจาะง่าย ตัดง่าย เหมาะสำหรับงานฝีมือ
- ความทนทาน: ค่อนข้างน้อยในสภาพธรรมชาติ แต่สามารถ อบไม้ หรือเคลือบน้ำยาเพื่อเพิ่มความทน
2. ประโยชน์จากผลกระท้อน
ผลไม้กระท้อนนอกจากจะรับประทานสดแล้ว ยังสามารถแปรรูปได้หลากหลาย เช่น
- กระท้อนลอยแก้ว
- กระท้อนแช่อิ่ม
- กระท้อนกวน
- น้ำกระท้อน
- ไวน์กระท้อน
- ผลไม้แปรรูปส่งออก
นอกจากนี้ยังมีการใช้ผลกระท้อนในตำรับยาแผนไทย เช่น แก้อาการไอ ขับเสมหะ และช่วยย่อยอาหาร
3. ประโยชน์ทางยา
- เปลือกต้น: ใช้รักษาอาการท้องเสีย
- ใบ: ช่วยลดอาการปวดท้อง
- เมล็ด: มีสารต้านจุลชีพ
- ราก: ใช้ต้มดื่มแก้ไข้
ศักยภาพทางเศรษฐกิจของไม้กระท้อน
การปลูกและดูแล
ไม้กระท้อนเป็นพืชที่ ปลูกง่าย โตไว ไม่ต้องดูแลมาก เหมาะสำหรับทั้งเกษตรกรรายย่อยและสวนผลไม้ขนาดใหญ่ โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมสูง เช่น
- กระท้อนปุยฝ้าย
- กระท้อนทองดี
- กระท้อนห่อใหญ่
- กระท้อนบางกอก
การปลูกสามารถใช้ได้ทั้งเมล็ด และการตอนกิ่งเพื่อให้ได้สายพันธุ์ที่ตรงตามต้องการ
ตลาดและการแปรรูป
ผลไม้กระท้อนสดและแปรรูปสามารถวางจำหน่ายได้ทั้งในประเทศและต่างประเทศ เช่น
- ตลาดในประเทศ: ซุปเปอร์มาร์เก็ต ร้านผลไม้ ตลาดสด
- ตลาดส่งออก: จีน เวียดนาม ไต้หวัน ญี่ปุ่น
ในขณะเดียวกัน ไม้กระท้อนยังสามารถ สร้างรายได้เสริมจากไม้เนื้อ เมื่อสิ้นอายุการให้ผล
การอนุรักษ์และการปลูกทดแทน
เนื่องจากไม้กระท้อนเป็นพันธุ์ไม้พื้นถิ่นของไทย จึงควรได้รับการอนุรักษ์และส่งเสริมให้ปลูกเพิ่มมากขึ้นในโครงการต่าง ๆ เช่น
- โครงการสวนป่า
- เกษตรผสมผสาน
- ป่าเศรษฐกิจชุมชน
- เกษตรอินทรีย์
การปลูกกระท้อนแซมในสวนยาง หรือไร่ผลไม้อื่นก็สามารถทำได้อย่างดี เนื่องจากไม้กระท้อนช่วยให้ร่มเงาและเพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ
แนวทางการตลาดสำหรับไม้และผลกระท้อน
เพื่อสร้างรายได้ที่มั่นคงจากไม้กระท้อน ควรมีแผนการตลาดที่หลากหลาย ได้แก่
- เปิดเพจขายกระท้อนแปรรูป
- ทำแพ็คเกจแบรนด์ผลไม้ไทย
- ขยายตลาดออนไลน์และส่งออก
- แปรรูปสินค้าจากไม้ เช่น ของตกแต่งบ้าน งานหัตถกรรม