คุณสมบัติ ประโยชน์ และการใช้งาน
ไม้ยูคาลิปตัสคืออะไร?
ไม้ยูคาลิปตัส (Eucalyptus spp.) เป็นต้นไม้ที่หลายคนรู้จักจากรูปลักษณ์ที่โดดเด่นและการเจริญเติบโตที่รวดเร็ว แต่สิ่งที่ทำให้ไม้ยูคาลิปตัสกลายเป็น “พืชเศรษฐกิจสำคัญของไทย” คือประโยชน์ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการนำไปใช้ในอุตสาหกรรมผลิตเยื่อกระดาษ พลังงานชีวมวล เฟอร์นิเจอร์ รวมไปถึงการปลูกเพื่อการดูดซับคาร์บอน ซึ่งกำลังได้รับความสนใจอย่างมากในยุคโลกร้อน
ประวัติและถิ่นกำเนิดของไม้ยูคาลิปตัส
ยูคาลิปตัสมีถิ่นกำเนิดจากประเทศออสเตรเลีย ซึ่งถือเป็นบ้านดั้งเดิมของไม้ชนิดนี้ โดยพบมากกว่า 700 สายพันธุ์ แต่มีเพียงบางสายพันธุ์เท่านั้นที่ได้รับความนิยมปลูกในเชิงพาณิชย์ เช่น
- Eucalyptus camaldulensis – ยูคาลิปตัสแดง
- Eucalyptus globulus – ยูคาลิปตัสกลอปูลัส
- Eucalyptus urophylla – ยูคาลิปตัสยูโรฟิลลา
- Eucalyptus grandis – ยูคาลิปตัสแกรนดิส
ไม้ชนิดนี้ถูกนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยครั้งแรกเมื่อช่วงต้นศตวรรษที่ 20 และได้รับความนิยมอย่างมากในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา เนื่องจากโตไว ปลูกง่าย และให้ผลตอบแทนเร็ว
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ลำต้น: ตรง เปลือกเรียบ หรือแตกเป็นแผ่น ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์
- ใบ: มีลักษณะแคบ ยาว สีเขียวอมเทา มีกลิ่นหอมของน้ำมันหอมระเหย
- ดอก: สีขาวหรือชมพูอ่อน ออกเป็นช่อ
- ราก: เป็นรากแก้วลึก มีรากแขนงกระจายแนวกว้าง
การเก็บเกี่ยวและแปรรูป
ไม้ยูคาลิปตัสสามารถตัดขายได้เมื่อมีอายุประมาณ 5-7 ปี โดยไม้จะมีขนาดลำต้นเฉลี่ยประมาณ 10-20 ซม. ขึ้นไป ใช้เครื่องจักรในการตัดและชักลากเข้าโรงเลื่อยหรือโรงงานผลิตเยื่อกระดาษ
การแปรรูปไม้ยูคาลิปตัสมีหลายแบบ ได้แก่
- ผลิตเยื่อกระดาษ
- ผลิตไม้สับ (chipwood)
- เฟอร์นิเจอร์และไม้แปรรูป
- เชื้อเพลิงชีวมวล
ประโยชน์ของไม้ยูคาลิปตัส
1. อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ
ไม้ยูคาลิปตัสเป็นแหล่งเยื่อคุณภาพสูงที่ใช้ผลิตกระดาษพิมพ์และเขียน เนื่องจากเยื่อมีความขาวและเหนียว
2. น้ำมันหอมระเหย
น้ำมันจากใบยูคาลิปตัสมีคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรีย ใช้ในการผลิตยา แชมพู ยาสีฟัน และเครื่องสำอาง
3. ใช้เป็นพลังงานทดแทน
ไม้ยูคาลิปตัสแห้งสามารถใช้เผาในโรงไฟฟ้าชีวมวล ช่วยลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล
4. ปรับปรุงดินเสื่อมโทรม
ยูคาลิปตัสมีรากลึก สามารถปลูกในดินที่ไม่มีคุณภาพ เพื่อฟื้นฟูดินให้กลับมาใช้ประโยชน์ได้